Bahasa Banda (Maluku)

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
(Dialihkan dari Bahasa Banda)
Bahasa Banda
Dituturkan diIndonesia
WilayahKepulauan Kei
Penutur
(3.000 per 1987)[1]
Kode bahasa
ISO 639-3bnd
Glottologband1355[2]
QIDQ3504147
Status konservasi
C10
Kategori 10
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa telah punah (Extinct)
C9
Kategori 9
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa sudah ditinggalkan dan hanya segelintir yang menuturkannya (Dormant)
C8b
Kategori 8b
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa hampir punah (Nearly extinct)
C8a
Kategori 8a
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa sangat sedikit dituturkan dan terancam berat untuk punah (Moribund)
C7
Kategori 7
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa mulai mengalami penurunan ataupun penutur mulai berpindah menggunakan bahasa lain (Shifting)
C6b
Kategori 6b
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa mulai terancam (Threatened)
C6a
Kategori 6a
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa masih cukup banyak dituturkan (Vigorous)
C5
Kategori 5
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa mengalami pertumbuhan populasi penutur (Developing)
C4
Kategori 4
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa digunakan dalam institusi pendidikan (Educational)
C3
Kategori 3
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa digunakan cukup luas (Wider Communication)
C2
Kategori 2
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa yang digunakan di berbagai wilayah (Provincial)
C1
Kategori 1
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa nasional maupun bahasa resmi dari suatu negara (National)
C0
Kategori 0
Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa merupakan bahasa pengantar internasional ataupun bahasa yang digunakan pada kancah antar bangsa (International)
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
EGIDS SIL EthnologueC7 Shifting
Bahasa Banda (Maluku) dikategorikan sebagai C7 Shifting menurut SIL Ethnologue, artinya sebagian atau kebanyakan penutur mulai beralih menuturkan bahasa lain dalam kesehariannya atau bahasa ini telah tergeser oleh bahasa besar lainnya
Referensi: [3]
 Portal Bahasa
Sunting kotak info
Sunting kotak info • L • B • PW
Info templat
Bantuan penggunaan templat ini

Banda adalah bahasa yang dituturkan di desa Banda Eli dan Banda Elat di Kepulauan Kei.

Kosakata[sunting | sunting sumber]

Daftar kosakata:[4]

Nomor Bahasa Indonesia Bahasa Banda
1. saya, aku ak
2. engkau, aku ka, kami
3. kita, kami kito
4. dia, mereka si
5. ini i
6. itu ika
7. apa insa
8. siapa sainmbe
9. berapa ila
10. di mana fambe
11. mengapa ngin be
12. bagaimana
13. banyak feken
14. semua abisi
15. satu satu
16. dua ruwo
17. tiga telu
18. empat
19. lima limo
20. enam namu
21. tujuh itu
22. delapan walu
23. sembilan siwa
24. sepuluh futusa
25. sebelas futustransa
26. dua belas futustrans ruwo
27. tiga belas futusa tran telu
28. empat belas futusa tran at
29. lima belas futusa tran limo
30. dua puluh futuruwo
31. tiga puluh fututelu
32. empat puluh futuat
33. lima puluh futulimo
34. seratus utunja
35. seratus satu utunja tran sa
36. seratus dua utunja transuwo
37. seratus sepuluh utunjatran futusa
38. seratus lima belas utunjatran futusatranlimo
39. seratus dua puluh utunjatran futuruwo
40. seribu rifunja
41. sepuluh ribu rufinfutusa
42. ukuran
43. kecil menekene
44. panjang naru
45. tinggi atat
46. lebar lafaro
47. dalam rarano
48. pendek neitik
49. halus
50. kasar
51. laki-laki moron a
52. perempuan mborfine
53. ikan ikan
54. burung manuk
55. kerbau karambau
56. sapi sambe
57. udang suguran
58. anjing asu
59. kucing sika
60. rusa rusa
61. babi fafu
62. kus-kus mbender
63. ular nyia
64. katak ngamgar
65. biawak mbuka
66. cecak furdi
67. kupu-kupu lulu
68. belalang
69. buaya kasfinfindu
70. lipan njenek
71. kalajengking sefsefan
72. penyu keran
73. ikan hiu eu
74. ayam hutan muri
75. ikan kembung kaskasu
76. ikan pari ari
77. ikan bobara nunuran
78. teripang toulu
79. kera luka
80. itik mbembek
81. burung talam fulur
82. burung bangau kuskuk
83. burung camar kat
84. kura-kura enu
85. burung untah kasuari
86. burung elang kiyomba
87. burung parkit
88. mangga wau
89. padi ala
90. jagung jagom
91. kelapa nguwer
92. keladi ketu
93. jambu ufer
94. cengkeh cengke
95. daun rano
96. batang teljan
97. dahan senano
98. akar wakat
99. ranting era erano
100. jeruk usi
101. pari ari
102. kubis cafu
103. semangka loru
104. ketimun
105. ketela pohon kasbi
106. ketela rambat inwarato
107. lombok morsan
108. bawang mbuang
109. kemiri ngambir
110. kenari nari
111. langsat
112. krotong
113. alang-alang furundu
114. nyamplung nyok
115. kara luka
116. jambu biji
117. bunga pisang kulasauro
118. kunyit konil
119. enau sikit
120. pala mbala
121. durian
122. manggis
123. nangka joiren
124. cempedak
125. rambutan
126. pepaya kapia
127. kedondong ngirit
128. pinang kula
129. sagu sanggera/kuwara
130. labu lab
131. kacang mbuang
132. kepala ulun
133. rambut fuk
134. telinga fulun
135. mata matan
136. hidung nulun
137. dagu aran
138. leher manuk
139. mulut suwon
140. gigi nin
141. lidah meno
142. langit-langit
143. dada roron
144. perut tian
145. pinggang serin
146. paha kedan
147. lutut ain tutur
148. betis ain kulan
149. kaki ain
150. kuku liman kukun
151. daging isin
152. jantung fuan
153. hati atan
154. usus
155. darah rara
156. kulit kilit
157. makan ngan
158. minum nin
159. tidur muturu
160. mandi njeli
161. berjalan ngo
162. mencium mbau
163. meraba langak
164. mendengar matan
165. melihat liling
166. mengecap ran
167. duduk motet
168. matahari lea
169. bulan wulan
170. air war
171. hujan wun
172. batu fatu
173. tanah tambir
174. awan awang
175. asap foko
176. api au
177. pasir nonain
178. debu afu
179. merah mormorango
180. hijau kularano
181. kuning konil
182. putih neiting
183. hitam matematen
184. biru bir
185. malam minjem
186. pagi mbefendeng
187. siang malau
188. petang nyarfen
189. fajar
190. matahari terbit lea njaka
191. matahari terbenam lea mosofu
192. panas wonat
193. dingin ndirndin
194. buruk tambai
195. baik mbombaing
196. basah mbannbar
197. kering ngelekar
198. kosong funo
199. penuh mbonu
200. utara badamar
201. selatan taranan
202. barat farat
203. timur timur
204. ibu inang/ai
205. ayah amang/aba
206. kakak laki-laki kakan morona
207. kakak perempuan kakan mboifino
208. adik walin
209. saudara ibu naran
210. saudara ayah fatan
211. nenek laki-laki atala
212. nenek perempuan atei
213. ipar jauk
214. keponakan watom
215. menantu teno
216. mertua yanantei
217. sedih ran susah
218. dinding tondon
219. gembira lolaik
220. berani mbarani
221. malu ndefan
222. tiang reri
223. dinding tondon
224. jendela jendela
225. pintu kondo
226. atap atok
227. lantai lartutan
228. loteng salor
229.
230. tidak ta
231. membunuh mbokota
232. terbakar aungain
233. jalan eran
234. gunung fukun
235. telu telur
236. kami kito
237. jauh rau
238. dekat renik
239. sedang mbosaranga
240. ayam manuk
241. benci ta na suka
242. kuda ranjaran
243. itik mbembek
244. kenyang tian ra
245. lapar
246. kakatua katua
247. parang penda
248. pisau osok
249. pacul
250. kasuari
251. berpakaian mbende pakiyan
252. pesiar nasanjang
253. jatuh manafu
254. menangis ndaut
255. alang lusi
256. merpati
257. kelelawar finiki
258. kapak safef
259. perahu farau
260. layar lear
261. dayung fain
262. jaring njren
263. mahal felenra
264. jala uket
265. air laut tasik
266. tertawa mamolik
267. mimpi ndosuo
268. mengigau mborfar
269. terkejut njafat
270. menanak ndatu
271. murah felin manafui
272. cakrawala
273. bumi mbumi
274. angin anin
275. badai aron
276. sungai rono
277. laut nutelu
278. gunung fukun
279. panah mbano
280. bedil pistangar
281. menebas nduku
282. berkebun monu rira
283. peluk njamat
284. berpacaran rokot mborfuno morona
285. meminang resen
286. bersenda gurau rokot ramalik
287. gampang sanang
288. piring minan
289. merajuk mbobumak
290. memancing roftua
291. mengail nafu
292. meja
293. kursi
294. sulit susa
295. rajin amban urat
296. malas amban taurat
297. sakit nelet
298. sembuh nasanang
299. obat ubat
300. kawin mbasau
301. menyelam molo
302. memadam mbokota
303. berdoa mbertik
304. menebang nduku
305. menjual mberfelik
306. berteriak mbarfar
307. rumah rumo
308. bilik nyan
309. bilik tamu tofron
310. bilik depan wokatan
311. bilik belakang tafan
312. tempat piring minan nyian
313. tempat duduk sambot nyian
314. tempat air war nyian
315. tempat tidur tambalan
316. cetakan sagu mbaun
317. cantik laiklaik
318. jelek tobai
319. gemuk mbendan ra
320. kurus mbendan dair
321. kerdil wangin
324. terbuka wakafende
325. tertutup njot
326. tapisan senenger
327. wajan mbu
328. periuk langa
329. belanga langa
330. sendok sirsiru
331. garpu
332. tempat garam masin nyian
333. tikar tor
334. berseru larfar
335. sekarang tasikai
336. bertingkah funo-fun
337. berlaga mbokongor
338. terkunci rindingil
339. lelah lair
340. rajin amban urat
341. malas amban taurat
342. sekat ngelak
343. tergesa-gesa ndotumak
344. lambat ulot
345. pandai mbokaik
346. dungu mangun
347. jernih mutulak
348. kasur
349. keras morkai
350. tebal karabo
351. tipis minit
352. pedas wanat
353. gemetar mberers
354. bantal guling tarangul rasanut
355. bantal kepala tarangul
356. perisai hur
357. rombak mbukumak
358. pisau arok
359. linggis suan
360. gergaji
361. palu walu
362. lemari
363. kutang wanita
364. kutang oria
365. bubungan fafun
366. talang talan
367. bakul kiyak
368. senang sanang
369. susah
370. berani barani
371. takut mbatakut nyian
372. kental mbeta
373. cair manawart
374. tombak ikan solsalon
375. penapis sagu sudtara
376. alat penimba sagu tekteku
377. pekarangan matmato
378. mentah mossak
379. masak sangot
380. pasang meti
381. surut
382. tempat buangan sagu
383. tempat penggerak sagu
384. alat penangkap ikan
385. kasau kasa
386. balok talak
387. toko
388. menokok sagu rafalu kewera
389. piring batu/tanah menan fatu
390. menyiang rokyok rin raron
391. berikut kangit
392. kisi-kisi tulak
393. celana dalam kanda rarono
394. penusuk konde refan
395. selokan fayan
396. gurdi bor

Lihat pula[sunting | sunting sumber]

Referensi[sunting | sunting sumber]

  1. ^ Banda di Ethnologue (ed. ke-18, 2015)
  2. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, ed. (2023). "Banda (Indonesia)". Glottolog 4.8. Jena, Jerman: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  3. ^ "Bahasa Banda (Maluku)". www.ethnologue.com (dalam bahasa Inggris). SIL Ethnologue. 
  4. ^ Kakerissa, O.; Ny. J. Kasihuw; J. Tamaela. 1996. Struktur Bahasa Banda. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. xi+60pp.