Bahasa Banda (Maluku)
Tampilan
(Dialihkan dari Bahasa Banda)
Banda adalah bahasa yang dituturkan di desa Banda Eli dan Banda Elat di Kepulauan Kei.
Kosakata
[sunting | sunting sumber]Daftar kosakata:[4]
| Nomor | Bahasa Indonesia | Bahasa Banda |
|---|---|---|
| 1. | saya, aku | ak |
| 2. | engkau, aku | ka, kami |
| 3. | kita, kami | kito |
| 4. | dia, mereka | si |
| 5. | ini | i |
| 6. | itu | ika |
| 7. | apa | insa |
| 8. | siapa | sainmbe |
| 9. | berapa | ila |
| 10. | di mana | fambe |
| 11. | mengapa | ngin be |
| 12. | bagaimana | |
| 13. | banyak | feken |
| 14. | semua | abisi |
| 15. | satu | satu |
| 16. | dua | ruwo |
| 17. | tiga | telu |
| 18. | empat | |
| 19. | lima | limo |
| 20. | enam | namu |
| 21. | tujuh | itu |
| 22. | delapan | walu |
| 23. | sembilan | siwa |
| 24. | sepuluh | futusa |
| 25. | sebelas | futustransa |
| 26. | dua belas | futustrans ruwo |
| 27. | tiga belas | futusa tran telu |
| 28. | empat belas | futusa tran at |
| 29. | lima belas | futusa tran limo |
| 30. | dua puluh | futuruwo |
| 31. | tiga puluh | fututelu |
| 32. | empat puluh | futuat |
| 33. | lima puluh | futulimo |
| 34. | seratus | utunja |
| 35. | seratus satu | utunja tran sa |
| 36. | seratus dua | utunja transuwo |
| 37. | seratus sepuluh | utunjatran futusa |
| 38. | seratus lima belas | utunjatran futusatranlimo |
| 39. | seratus dua puluh | utunjatran futuruwo |
| 40. | seribu | rifunja |
| 41. | sepuluh ribu | rufinfutusa |
| 42. | ukuran | — |
| 43. | kecil | menekene |
| 44. | panjang | naru |
| 45. | tinggi | atat |
| 46. | lebar | lafaro |
| 47. | dalam | rarano |
| 48. | pendek | neitik |
| 49. | halus | |
| 50. | kasar | |
| 51. | laki-laki | moron a |
| 52. | perempuan | mborfine |
| 53. | ikan | ikan |
| 54. | burung | manuk |
| 55. | kerbau | karambau |
| 56. | sapi | sambe |
| 57. | udang | suguran |
| 58. | anjing | asu |
| 59. | kucing | sika |
| 60. | rusa | rusa |
| 61. | babi | fafu |
| 62. | kus-kus | mbender |
| 63. | ular | nyia |
| 64. | katak | ngamgar |
| 65. | biawak | mbuka |
| 66. | cecak | furdi |
| 67. | kupu-kupu | lulu |
| 68. | belalang | |
| 69. | buaya | kasfinfindu |
| 70. | lipan | njenek |
| 71. | kalajengking | sefsefan |
| 72. | penyu | keran |
| 73. | ikan hiu | eu |
| 74. | ayam hutan | muri |
| 75. | ikan kembung | kaskasu |
| 76. | ikan pari | ari |
| 77. | ikan bobara | nunuran |
| 78. | teripang | toulu |
| 79. | kera | luka |
| 80. | itik | mbembek |
| 81. | burung talam | fulur |
| 82. | burung bangau | kuskuk |
| 83. | burung camar | kat |
| 84. | kura-kura | enu |
| 85. | burung untah | kasuari |
| 86. burung elang | kiyomba | |
| 87. | burung parkit | |
| 88. | mangga | wau |
| 89. | padi | ala |
| 90. | jagung | jagom |
| 91. | kelapa | nguwer |
| 92. | keladi | ketu |
| 93. | jambu | ufer |
| 94. | cengkeh | cengke |
| 95. | daun | rano |
| 96. | batang | teljan |
| 97. | dahan | senano |
| 98. | akar | wakat |
| 99. | ranting | era erano |
| 100. | jeruk | usi |
| 101. | pari | ari |
| 102. | kubis | cafu |
| 103. | semangka | loru |
| 104. | ketimun | |
| 105. | ketela pohon | kasbi |
| 106. | ketela rambat | inwarato |
| 107. | lombok | morsan |
| 108. | bawang | mbuang |
| 109. | kemiri | ngambir |
| 110. | kenari | nari |
| 111. | langsat | |
| 112. | krotong | |
| 113. | alang-alang | furundu |
| 114. | nyamplung | nyok |
| 115. | kara | luka |
| 116. | jambu biji | |
| 117. | bunga pisang | kulasauro |
| 118. | kunyit | konil |
| 119. | enau | sikit |
| 120. | pala | mbala |
| 121. | durian | |
| 122. | manggis | |
| 123. | nangka | joiren |
| 124. | cempedak | |
| 125. | rambutan | |
| 126. | pepaya | kapia |
| 127. | kedondong | ngirit |
| 128. | pinang | kula |
| 129. | sagu | sanggera/kuwara |
| 130. | labu | lab |
| 131. | kacang | mbuang |
| 132. | kepala | ulun |
| 133. | rambut | fuk |
| 134. | telinga | fulun |
| 135. | mata | matan |
| 136. | hidung | nulun |
| 137. | dagu | aran |
| 138. | leher | manuk |
| 139. | mulut | suwon |
| 140. | gigi | nin |
| 141. | lidah | meno |
| 142. | langit-langit | |
| 143. | dada | roron |
| 144. | perut | tian |
| 145. | pinggang | serin |
| 146. | paha | kedan |
| 147. | lutut | ain tutur |
| 148. | betis | ain kulan |
| 149. | kaki | ain |
| 150. | kuku | liman kukun |
| 151. | daging | isin |
| 152. | jantung | fuan |
| 153. | hati | atan |
| 154. | usus | |
| 155. | darah | rara |
| 156. | kulit | kilit |
| 157. | makan | ngan |
| 158. | minum | nin |
| 159. | tidur | muturu |
| 160. | mandi | njeli |
| 161. | berjalan | ngo |
| 162. | mencium | mbau |
| 163. | meraba | langak |
| 164. | mendengar | matan |
| 165. | melihat | liling |
| 166. | mengecap | ran |
| 167. | duduk | motet |
| 168. | matahari | lea |
| 169. | bulan | wulan |
| 170. | air | war |
| 171. | hujan | wun |
| 172. | batu | fatu |
| 173. | tanah | tambir |
| 174. | awan | awang |
| 175. | asap | foko |
| 176. | api | au |
| 177. | pasir | nonain |
| 178. | debu | afu |
| 179. | merah | mormorango |
| 180. | hijau | kularano |
| 181. | kuning | konil |
| 182. | putih | neiting |
| 183. | hitam | matematen |
| 184. | biru | bir |
| 185. | malam | minjem |
| 186. | pagi | mbefendeng |
| 187. | siang | malau |
| 188. | petang | nyarfen |
| 189. | fajar | |
| 190. | matahari terbit | lea njaka |
| 191. | matahari terbenam | lea mosofu |
| 192. | panas | wonat |
| 193. | dingin | ndirndin |
| 194. | buruk | tambai |
| 195. | baik | mbombaing |
| 196. | basah | mbannbar |
| 197. | kering | ngelekar |
| 198. | kosong | funo |
| 199. | penuh | mbonu |
| 200. | utara | badamar |
| 201. | selatan | taranan |
| 202. | barat | farat |
| 203. | timur | timur |
| 204. | ibu | inang/ai |
| 205. | ayah | amang/aba |
| 206. | kakak laki-laki | kakan morona |
| 207. | kakak perempuan | kakan mboifino |
| 208. | adik | walin |
| 209. | saudara ibu | naran |
| 210. | saudara ayah | fatan |
| 211. | nenek laki-laki | atala |
| 212. | nenek perempuan | atei |
| 213. | ipar | jauk |
| 214. | keponakan | watom |
| 215. | menantu | teno |
| 216. | mertua | yanantei |
| 217. | sedih | ran susah |
| 218. | dinding | tondon |
| 219. | gembira | lolaik |
| 220. | berani | mbarani |
| 221. | malu | ndefan |
| 222. | tiang | reri |
| 223. | dinding | tondon |
| 224. | jendela | jendela |
| 225. | pintu | kondo |
| 226. | atap | atok |
| 227. | lantai | lartutan |
| 228. | loteng | salor |
| 229. | ||
| 230. | tidak | ta |
| 231. | membunuh | mbokota |
| 232. | terbakar | aungain |
| 233. | jalan | eran |
| 234. | gunung | fukun |
| 235. | telu | telur |
| 236. | kami | kito |
| 237. | jauh | rau |
| 238. | dekat | renik |
| 239. | sedang | mbosaranga |
| 240. | ayam | manuk |
| 241. | benci | ta na suka |
| 242. | kuda | ranjaran |
| 243. | itik | mbembek |
| 244. | kenyang | tian ra |
| 245. | lapar | |
| 246. | kakatua | katua |
| 247. | parang | penda |
| 248. | pisau | osok |
| 249. | pacul | |
| 250. | kasuari | |
| 251. | berpakaian | mbende pakiyan |
| 252. | pesiar | nasanjang |
| 253. | jatuh | manafu |
| 254. | menangis | ndaut |
| 255. | alang | lusi |
| 256. | merpati | |
| 257. | kelelawar | finiki |
| 258. | kapak | safef |
| 259. | perahu | farau |
| 260. | layar | lear |
| 261. | dayung | fain |
| 262. | jaring | njren |
| 263. | mahal | felenra |
| 264. | jala | uket |
| 265. | air laut | tasik |
| 266. | tertawa | mamolik |
| 267. | mimpi | ndosuo |
| 268. | mengigau | mborfar |
| 269. | terkejut | njafat |
| 270. | menanak | ndatu |
| 271. | murah | felin manafui |
| 272. | cakrawala | |
| 273. | bumi | mbumi |
| 274. | angin | anin |
| 275. | badai | aron |
| 276. | sungai | rono |
| 277. | laut | nutelu |
| 278. | gunung | fukun |
| 279. | panah | mbano |
| 280. | bedil | pistangar |
| 281. | menebas | nduku |
| 282. | berkebun | monu rira |
| 283. | peluk | njamat |
| 284. | berpacaran | rokot mborfuno morona |
| 285. | meminang | resen |
| 286. | bersenda gurau | rokot ramalik |
| 287. | gampang | sanang |
| 288. | piring | minan |
| 289. | merajuk | mbobumak |
| 290. | memancing | roftua |
| 291. | mengail | nafu |
| 292. | meja | |
| 293. | kursi | |
| 294. | sulit | susa |
| 295. | rajin | amban urat |
| 296. | malas | amban taurat |
| 297. | sakit | nelet |
| 298. | sembuh | nasanang |
| 299. | obat | ubat |
| 300. | kawin | mbasau |
| 301. | menyelam | molo |
| 302. | memadam | mbokota |
| 303. | berdoa | mbertik |
| 304. | menebang | nduku |
| 305. | menjual | mberfelik |
| 306. | berteriak | mbarfar |
| 307. | rumah | rumo |
| 308. | bilik | nyan |
| 309. | bilik tamu | tofron |
| 310. | bilik depan | wokatan |
| 311. | bilik belakang | tafan |
| 312. | tempat piring | minan nyian |
| 313. | tempat duduk | sambot nyian |
| 314. | tempat air | war nyian |
| 315. | tempat tidur | tambalan |
| 316. | cetakan sagu | mbaun |
| 317. | cantik | laiklaik |
| 318. | jelek | tobai |
| 319. | gemuk | mbendan ra |
| 320. | kurus | mbendan dair |
| 321. | kerdil | wangin |
| 324. | terbuka | wakafende |
| 325. | tertutup | njot |
| 326. | tapisan | senenger |
| 327. | wajan | mbu |
| 328. | periuk | langa |
| 329. | belanga | langa |
| 330. | sendok | sirsiru |
| 331. | garpu | |
| 332. | tempat garam | masin nyian |
| 333. | tikar | tor |
| 334. | berseru | larfar |
| 335. | sekarang | tasikai |
| 336. | bertingkah | funo-fun |
| 337. | berlaga | mbokongor |
| 338. | terkunci | rindingil |
| 339. | lelah | lair |
| 340. | rajin | amban urat |
| 341. | malas | amban taurat |
| 342. | sekat | ngelak |
| 343. | tergesa-gesa | ndotumak |
| 344. | lambat | ulot |
| 345. | pandai | mbokaik |
| 346. | dungu | mangun |
| 347. | jernih | mutulak |
| 348. | kasur | |
| 349. | keras | morkai |
| 350. | tebal | karabo |
| 351. | tipis | minit |
| 352. | pedas | wanat |
| 353. | gemetar | mberers |
| 354. | bantal guling | tarangul rasanut |
| 355. | bantal kepala | tarangul |
| 356. | perisai | hur |
| 357. | rombak | mbukumak |
| 358. | pisau | arok |
| 359. | linggis | suan |
| 360. | gergaji | |
| 361. | palu | walu |
| 362. | lemari | |
| 363. | kutang wanita | |
| 364. | kutang oria | |
| 365. | bubungan | fafun |
| 366. | talang | talan |
| 367. | bakul | kiyak |
| 368. | senang | sanang |
| 369. | susah | |
| 370. | berani | barani |
| 371. | takut | mbatakut nyian |
| 372. | kental | mbeta |
| 373. | cair | manawart |
| 374. | tombak ikan | solsalon |
| 375. | penapis sagu | sudtara |
| 376. | alat penimba sagu | tekteku |
| 377. | pekarangan | matmato |
| 378. | mentah | mossak |
| 379. | masak | sangot |
| 380. | pasang | meti |
| 381. | surut | |
| 382. | tempat buangan sagu | |
| 383. | tempat penggerak sagu | |
| 384. | alat penangkap ikan | |
| 385. | kasau | kasa |
| 386. | balok | talak |
| 387. | toko | |
| 388. | menokok sagu | rafalu kewera |
| 389. | piring batu/tanah | menan fatu |
| 390. | menyiang | rokyok rin raron |
| 391. | berikut | kangit |
| 392. | kisi-kisi | tulak |
| 393. | celana dalam | kanda rarono |
| 394. | penusuk konde | refan |
| 395. | selokan | fayan |
| 396. | gurdi | bor |
Lihat pula
[sunting | sunting sumber]Referensi
[sunting | sunting sumber]- ^ Banda di Ethnologue (ed. ke-18, 2015)
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, ed. (2023). "Banda (Indonesia)". Glottolog 4.8. Jena, Jerman: Max Planck Institute for the Science of Human History. ; ;
- ^ "Bahasa Banda (Maluku)". www.ethnologue.com (dalam bahasa Inggris). SIL Ethnologue.
- ^ Kakerissa, O.; Ny. J. Kasihuw; J. Tamaela. 1996. Struktur Bahasa Banda. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. xi+60pp.