Klasifikasi virus

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
Klasifikasi Baltimore berdasarkan metode sintesis mRNA virus

Klasifikasi virus adalah proses pemberian nama dan pengelompokan virus berdasarkan karakter yang dimilikinya. Ada beberapa cara mengelompokkan virus, misalnya berdasarkan karakteristik fenotipe mereka, seperti morfologi, jenis asam nukleat, cara replikasi, organisme inang, serta jenis penyakit yang mereka timbulkan. Secara formal, klasifikasi taksonomi virus merupakan wewenang dan tanggung jawab Komite Internasional Taksonomi Virus (ICTV). Meskipun demikian, sistem klasifikasi Baltimore juga sering kali digunakan untuk memudahkan pengelompokan virus. Sistem ini membagi virus menjadi tujuh grup berdasarkan cara mereka menyintesis mRNA. Konvensi pemberian nama yang spesifik dan pedoman untuk klasifikasi lebih lanjut ditetapkan oleh ICTV.

Klasifikasi ICTV[sunting | sunting sumber]

Perbandingan antara taksonomi virus tahun 1991 dan 2019 oleh ICTV

Seperti taksonomi makhluk hidup pada umumnya, klasifikasi virus juga dilakukan secara hierarkis atau bertingkat. Sistem klasifikasi virus yang diusulkan oleh ICTV saat ini yaitu:[1]

Dunia (-viria)
Subdunia (-vira)
Kerajaan (-viriae)
Subkerajaan (-virites)
Filum (-viricota)
Subfilum (-viricotina)
Kelas (-viricetes)
Subkelas (-viricetidae)
Ordo (-virales)
Subordo (-virineae)
Famili (-viridae)
Subfamili (-virinae)
Genus (-virus)
Subgenus (-virus)
Spesies

Dalam klasifikasi virus, terdapat banyak takson yang dikategorikan sebagai incertae sedis atau penempatannya tidak pasti. Pada tahun 2019, 4 dunia, 9 kerajaan, 16 filum, 2 subfilum, 36 kelas, 55 ordo, 8 subordo, 168 famili, 103 subfamili, 1.421 genus, 68 subgenus, dan 6.589 spesies virus telah ditetapkan oleh ICTV.[2] Klasifikasi virus hingga ke tingkat famili dapat dilihat pada tabel di bawah ini.

Taksonomi virus hingga tingkat famili (ICTV, 2019)
Dunia Kerajaan Filum Kelas Ordo Famili
Duplodnaviria Heunggongvirae Peploviricota Herviviricetes Herpesvirales Alloherpesviridae, Herpesviridae, Malacoherpesviridae
Uroviricota Caudoviricetes Caudovirales Ackermannviridae, Autographiviridae, Chaseviridae, Demerecviridae, Drexlerviridae, Herelleviridae, Myoviridae, Podoviridae, Siphoviridae
Monodnaviria Loebvirae Hofneiviricota Faserviricetes Tubulavirales Inoviridae, Plectroviridae
Sangervirae Phixviricota Malgrandaviricetes Petitvirales Microviridae
Shotokuvirae Cossaviricota Mouviricetes Polivirales Bidnaviridae
Papovaviricetes Sepolyvirales Polyomaviridae
Zurhausenvirales Papillomaviridae
Quintoviricetes Piccovirales Parvoviridae
Cressdnaviricota Arfiviricetes Baphyvirales Bacilladnaviridae
Cirlivirales Circoviridae
Cremevirales Smacoviridae
Mulpavirales Nanoviridae
Recrevirales Redondoviridae
Repensiviricetes Geplafuvirales Geminiviridae, Genomoviridae
Trapavirae Saleviricota Huolimaviricetes Haloruvirales Pleolipoviridae
Riboviria Orthornavirae Duplornaviricota Chrymotiviricetes Ghabrivirales Chrysoviridae, Megabirnaviridae, Quadriviridae, Totiviridae
Resentoviricetes Reovirales Reoviridae
Vidaverviricetes Mindivirales Cystoviridae
Kitrinoviricota Alsuviricetes Hepelivirales Alphatetraviridae, Benyviridae, Hepeviridae, Matonaviridae
Martellivirales Bromoviridae, Closteroviridae, Endornaviridae, Kitaviridae, Mayoviridae, Togaviridae, Virgaviridae
Tymovirales Alphaflexiviridae, Betaflexiviridae, Deltaflexiviridae, Gammaflexiviridae, Tymoviridae
Flasuviricetes Amarillovirales Flaviviridae
Magsaviricetes Nodamuvirales Nodaviridae, Sinhaliviridae
Tolucaviricetes Tolivirales Carmotetraviridae, Luteoviridae, Tombusviridae
Lenarviricota Allassoviricetes Levivirales Leviviridae
Amabiliviricetes Wolframvirales Narnaviridae
Howeltoviricetes Cryppavirales Mitoviridae
Miaviricetes Ourlivirales Botourmiaviridae
Negarnaviricota Chunqiuviricetes Muvirales Qinviridae
Milneviricetes Serpentovirales Aspiviridae
Monjiviricetes Jingchuvirales Chuviridae
Mononegavirales Artoviridae, Bornaviridae, Filoviridae, Lispiviridae, Mymonaviridae, Nyamiviridae, Paramyxoviridae, Pneumoviridae, Rhabdoviridae, Sunviridae, Xinmoviridae
Yunchangviricetes Goujianvirales Yueviridae
Ellioviricetes Bunyavirales Arenaviridae, Cruliviridae, Fimoviridae, Hantaviridae, Leishbuviridae, Mypoviridae, Nairoviridae, Peribunyaviridae, Phasmaviridae, Phenuiviridae, Tospoviridae, Wupedeviridae
Insthoviricetes Articulavirales Amnoonviridae, Orthomyxoviridae
Pisuviricota Duplopiviricetes Durnavirales Amalgaviridae, Hypoviridae, Partitiviridae, Picobirnaviridae
Pisoniviricetes Nidovirales Abyssoviridae, Arteriviridae, Coronaviridae, Cremegaviridae, Euroniviridae, Gresnaviridae, Medioniviridae, Mesoniviridae, Mononiviridae, Nanghoshaviridae, Nanhypoviridae, Olifoviridae, Roniviridae, Tobaniviridae
Picornavirales Caliciviridae, Dicistroviridae, Iflaviridae, Marnaviridae, Picornaviridae, Polycipiviridae, Secoviridae, Solinviviridae
Sobelivirales Alvernaviridae, Barnaviridae, Solemoviridae
Stelpaviricetes Patatavirales Potyviridae
Stellavirales Astroviridae
Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Birnaviridae, Permutotetraviridae
Pararnavirae Artverviricota Revtraviricetes Blubervirales Hepadnaviridae
Ortervirales Belpaoviridae, Caulimoviridae, Metaviridae, Pseudoviridae, Retroviridae
Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Polymycoviridae, Sarthroviridae
Varidnaviria Bamfordvirae Nucleocytoviricota Megaviricetes Algavirales Phycodnaviridae
Imitervirales Mimiviridae
Pimascovirales Ascoviridae, Iridoviridae, Marseilleviridae
Pokkesviricetes Asfuvirales Asfarviridae
Chitovirales Poxviridae
Preplasmiviricota Maveriviricetes Priklausovirales Lavidaviridae
Tectiliviricetes Belfryvirales Turriviridae
Kalamavirales Tectiviridae
Rowavirales Adenoviridae
Vinavirales Corticoviridae
Helvetiavirae Dividoviricota Laserviricetes Halopanivirales Sphaerolipoviridae
Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Ligamenvirales Lipothrixviridae, Rudiviridae
Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Incertae sedis Alphasatellitidae, Ampullaviridae, Anelloviridae, Avsunviroidae, Baculoviridae, Bicaudaviridae, Clavaviridae, Finnlakeviridae, Fuselloviridae, Globuloviridae, Guttaviridae, Halspiviridae, Hytrosaviridae, Nimaviridae, Nudiviridae, Ovaliviridae, Plasmaviridae, Polydnaviridae, Portogloboviridae, Pospiviroidae, Spiraviridae, Thaspiviridae, Tolecusatellitidae, Tristromaviridae

Klasifikasi Baltimore[sunting | sunting sumber]

Sistem pengelompokan virus ini diajukan oleh David Baltimore, seorang ilmuwan asal Amerika Serikat. Ia membagi virus menjadi tujuh kategori berdasarkan jenis genom (DNA atau RNA) dan metode replikasinya.[3]

  • Kelas I: DNA utas ganda
  • Kelas II: DNA utas tunggal
  • Kelas III: RNA utas ganda
  • Kelas IV: RNA utas tunggal (+)
  • Kelas V: RNA utas tunggal (-)
  • Kelas VI: RNA utas tunggal (+) dengan DNA Intermediat
  • Kelas VII: DNA utas ganda dengan RNA Intermediat
Animasi perbedaan ketujuh kelompok virus berdasarkan klasifikasi Baltimore

Referensi[sunting | sunting sumber]

  1. ^ ICTV (2018a). "ICTV Code: The International Code of Virus Classification and Nomenclature October 2018". International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 16 Agustus 2019. 
  2. ^ "Virus Taxonomy: 2019 Release". ICTV Online. Juli 2019. Diakses tanggal 7 Oktober 2020. 
  3. ^ Baltimore D (1971). "Expression of animal virus genomes". Bacteriol Rev. 35 (3): 235–41. PMC 378387alt=Dapat diakses gratis. PMID 4329869. 

Pranala luar[sunting | sunting sumber]