Prasasti Sirah Keting

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas

Prasasti Sirah Keting di keluarkan pada 8 November 1204 M ditemukan di wilayah Ponorogo yang memuat keterangan Raja Sri Jayawarsa menganugrahkan hak-hak istimewa kepada tokoh yang bernama Marjaya, karena telah menunjukkan kebaktiannya kepada Raja. Salah satu hal yang menarik dari hak yang diberikan Raja kepada Merjaya adalah hak untuk menggunakan dampar pembagian kerajaan (dampa blah karajyan). Apa yang di maksud dari hak dampa blah karajyan tidaklah jelas.

Prasasti Sirah Keting menyebut gelar abhiseka rajanya, yaitu dengan nama Sri Jayawarsa Digjaya Sasastraprabhu, Sri jayawarsa juga menyebutkan dirinya sebagai anak-cucu dari Sang Apanji Wijayamertawarddhana yang kemudian bergelar abhiseka sebagai Sri Isana Dharmawangsa Teguh Anantawikramottunggadewa.

Alih aksara :

Sisi Depan (D33)

1. ║o║om swasthā dirghāyūrāstu

2. ║o║sang hyang wisnu sirāçarira sira ring bhuwana

3. subhaga wasta ring prajā swastha śrī jayawarsa di

4. gjaya śāstra prabhu saphala siněmbahing sa

5. rāt saksāt bhaskara candratirtha sira tā

6. mrta ri hajěng ikang sarāt kabeh astwā

7. ninggya sahaçracandra pangaděg nira sini

8. wi haneng jagat krtā║swasti śaka

9. warsātīta 1026 ka(r)ttikamā

10. sa tithi pañcadaśī śukla paksa amrtam

11. sasamangkana ha pa ca nilangkir graham

12. cāra wawakārana śiwayoga krtamandala

13. hyang kuwera dewatā mûsaka rāśi iri

14. kā diwāśanira sira śrī śāstraprabhu sira sang

15. potra (l)ali ……i…..ngaparap anak

16. ni sira sang apañji wijayāmrtawarddha(na)

17. sira srī iśānadharmmawangśātguhanantawi

18. kramotunggadewadhipatināmasanga

19. skārābhiśeka. Irika diwāśa nikāng a

20. titih mangaran marjaya. Inanugrahan de ni

21. rar śrī jayadrtaprabhu ikā ta raksa(kmi) …(h)……..ira

22. (katĕ)guh……….


Sisi Belakang (D33)

1. ya makmitana sang hyang ajñā haji anugraha rasāmṛta su

2. baddhākna pagěḥnyānugraha nira sira śrī jaya prabhu irikang

3. atitiḥ mangaran marjaya yadyan ikang marjaya

4. mantuka ring koluyan makasonga kawanangan sang hyang rā

5. jānugraha kāngkěn kā manggalāstawānya ring rāt

6. kalilirana deni wka wetya mne. hlěm ta ri dlāha ning

7. dlāha de sang anagata prabhu kasaksyan de tanda (ra)

8. kryān ring pakirakiran makamanggala sira dewa ra

9. ja tuhan mapatih sang apañji jayādhara karuhun

10. sira mpungku çewasogata samgět i tirwan samgět

11. sanga Pañji samaya samgět ran&u kabayan

12. sangapañji madimana sogata mpu wuja

13. taṇḍa sang adhimantrī rakryan ka nuruhan sa

14. ……………… yaprabhu sang apa

15. ñji tkajaya rakryān huwung. atĕhĕr manumbuk i ra

16. kryān pulung kajang atĕhĕr masalĕsih samgat i

17. wka mapañji waśengrāt dumadyakĕn sang hyang ajñā

18. haji rājānugraha kunang ri sdĕngan yan hanānyāyu…

19. ksāngruddha kanāna dĕnda kā 1 su 5 atĕhĕr ma

20. sapatha kabyĕt karmmaknan salwirnikeng janma i

21. katmahanya ring ihatraparatra salwirning janma


Sisi Kanan (D33)

1. ………..(ri)prabhu………..

2. ….…(ng)danguky……..madu

3. du(lang)……….(ingha)

4. (mak aliwwan awr)

5. (sabha)…………….ado

6. do kasusursusuran

7. domdoman rāçī

8. ado(dota) besa

9. mās acuring atěhě

10. riwnanganyāngang ( )ḍampa

11. blaḥ karājyan muwaḥ

12. rihanani( )nira

13. dāna nikang marjaya

14. denira sira çrī jayaprabhu āpa

15. n pāwak rikā(di) i……..prabhu bha

16. tāra saksāt wisnwāngśā

17. watāra tan wnang tan wa

19. ra wwang huwus mamuhuta

20. ng I kabhaktin ri sira matang

21. nyan wineh kaki marja


Sisi Kiri (D33)

1. nya mon brahmaṇa

2. mon kṣatriya

3. mon weçya 4

4. mon sudra angru

5. ddhānga pakari anugra

6. (ha) rikāng iki

7. wwang mangkana kramanya

8. astu bhasmībhūtātma

9. han hawu atěhě

10. r çrahakna huripnya ring

11. yama dewata ║

12. āstu ║o║

13. ka

14. ta kamung hyang śrī ha

15. ricandana agasti

16. maharśi pūrbwa daksina

17. passima uttara maddhya

18. agneya neriti bā

19. yabya airśanya ū

20. rddhamadhah sira patra

21. …..har sara….d….


Adapun alih bahasa Prasasti Sirah Kĕting adalah sebagai berikut :


Sisi Depan (D33)

1. ║o║ om swasthā dirghāyūrāstu

2. ║o║ Dewa Wisnu sendirilah yang menjelma ke dunia

3. sangat termasyur di kalangan. rakyat. Berbahagialah çrī jayawarsa di

4. gjaya çāstra prabhu menerima sembah dari

5. seluruh dunia. Beliau adalah matahari, bulan, dan air

6. amrta dari pengharapan seluruh dunia itu.

7. Saat inilah seribu bulan kekuasaan beliau

8. disembah di dunia yang tenteram║selamat tahun saka

9. telah berlangsung selama 1026 tahun, bulan karttika,

10. tanggal 15 paruh terang,

11. hariyaŋ, pahiŋ, śanaiścara, nilangkir adalah graham

12. cāra nya, wawa adalah kārana nya, śiwa yoganya, krta mandalanya,

13. kuwera adalah dewatanya, mŭsaka adalah rāśinya

14. Disanalah dia śrī jaya prabhu adalah

15. ……………………….. bernama anak

16. nya sang apañji wijayāmrtawarddha(na)

17. dia adalah śrī iśānadharmmawangśātguhanantawi

18. kramotunggadewadhipatinamasang

19. skārābhiśeka ditetapkan diberikan

20. bernama marjaya. Dianugerahkan oleh

21. śrī jayadrtaprabhu itu

22. Memberikan perlindungan..


Sisi Belakang (D33)

1. Sebab sang hyang memerintah raja menganugerahkan air suci

2. subaddhākna keteguhan dianugrahkan dia çrī jaya prabhu lalu

3. berkedudukan bernama marjaya yadyan itu marjaya

4. mantuka ke koluyan makasonga sekelompok, sang hyang

5. rājā menganugerahkan menyuruh kā manggalāstawānya di dunia

6. diwariskannya oleh wka wetya mne hlĕm ri dlāha di

7. dlāha yang akan datang oleh prabhu kasaksyan yang bertanda

8. (ra)kryān ring pakirakiran dewa nya dewaraja

9. tuan mapatih sang apañji jayādhara karuhun

10. dia mpungku çewasogata samgĕt i tirwan samgĕt

11. Pañji datang bersama-sama samgĕt raṇu kabayan

12. sangapañji madimana sogata (penganut agama Buddha) mpu wujataṇ

13. Sang adhimantrī (perdana menteri) rakryan kanuruhan

14. ……………….yaprabhu. sang apa

15. ñji tkajaya. Rakryān huwung. Kemudian melengkapi

16. rakryān pulung kajang. Kemudian samgat i

17. wka mapañji waśengrat ditengahi oleh sang hyang ajña

18. haji rājā menganugerahkan karena itu ukuran mengenai hanānyayu

19. ksangruddha kena denda kā 1 su 5 kemudian

20. bersumpah semua. manusia (orang- orang) bergerak ke mana-mana di

21. katmahanya di ihatraparatra. orang-orang bergerak ke mana-mana


Sisi Kanan (D33)

1. ………. Prabhu …….

2. …………….. minum

3. madu (?)…………….

4. ……………………..

5. …………………….. pakaian

6. ………… menyusuri

7. membagi-bagikan gundukan

8. pakaian besar

9. emas (kekayaan) dikeluarkan kemudian

10. ……………………tahta

11. pembagian kerajaan dan

12. ada di wānirakti dia sima

13. hadiah itu marjaya

14. oleh dia çrī jaya prabhu

15. ……itulah prabhu bha

16. tara dengan jelas wisnu wangsa

17. watara tidak mengikat tidak

18. berbelas kasih di anugrah dia

19. manusia berakhir pada waktu

20. kebaktian dia itulah

21. sebabnya diberikan yang patut dimuliakan marjaya


Sisi Kiri (D33)

1. maupun brahmaṇa

2. maupun kṣtriya

3. maupun 4 weçya

4. maupun sudra angru

5. pemberian pakari diberikan

6. yang ini

7. rakyat begitulah katanya

8. semoga bhasmībhūtātma

9. …. abu kemudian

10. diberikan hak hidupnya kepada

11. dewa yama ║

12. āstu║o║

13. ……. dengar

14. …..hyang śrī hari

15. candana agasti

16. maharsi purbwa daksina

17. pascima uttara maddhya

18. agneya neriti ba

19. yabya airsanya u

20. rddhamadhah …..

21. …………………

Referensi[sunting | sunting sumber]

1. https://purbawidya.kemdikbud.go.id/index.php/jurnal/article/view/P6%25281%25292017-1/pdf_1&ved=2ahUKEwijoIOxlu_yAhX3qksFHTHOAS8QFnoECA8QAQ&usg=AOvVaw0-yLuzN28Ygd0P2vHb6z3h[pranala nonaktif permanen]