Lompat ke isi

Bahasa Jawa Diponggo

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
Bahasa Jawa Diponggo
ꦧꦱꦗꦮꦢ꧀ꦮꦶꦥꦁꦒ
Båså Jåwå Dwipånggå
Boso Diponggo
Båså Jåwå Bawean
Dituturkan diIndonesia
WilayahDiponggo, Tambak, Gresik
EtnisJawa
Penutur
    • Jawa Diponggo
Posisi bahasa Jawa Diponggo dalam dialek-dialek bahasa Jawa Sunting klasifikasi ini

Catatan:

Simbol "" menandai bahwa bahasa tersebut telah atau diperkirakan telah punah
Aksara Jawa
Abjad Pegon
Alfabet Latin
Status resmi
Diatur olehBalai Bahasa Provinsi Jawa Timur
Kode bahasa
ISO 639-3
 Portal Bahasa
L • B • PW   
Sunting kotak info  Lihat butir Wikidata  Info templat

Bahasa Jawa Diponggo (bahasa Jawa: ꦧꦱꦗꦮꦢ꧀ꦮꦶꦥꦁꦒ, translit. Båså Jåwå Dwipånggå) atau bahasa Jawa Bawean, disebut juga boso Diponggo adalah dialek bahasa Jawa modern yang dituturkan di wilayah Desa Diponggo, Bawean, Gresik.[1] Dialek ini terpengaruh oleh bahasa Madura Bawean dalam hal leksikal dan fonetiknya, misalnya pada awalan i- pada itarek (Mdr. Bawean: étarek) yang menjadi ditarik atau tinarik dalam bahasa Jawa baku dan kata reba (Mdr. Bawean: rebha) yang disebut suket dalam bahasa Jawa baku.[2] Dialek ini juga menggunakan akhiran -aken, misalnya ngadekaken (ngadegnå).

Pulau Bawean terdiri dari dua kecamatan, yaitu Sangkapura dan Tambak. Diponggo adalah salah suatu desa dari 30 desa di pulau Bawean yang bahasanya berbeda jauh dari desa-desa yang lain. Masyarakat Diponggo menggunakan dialek bahasa Jawa khas Bawean yang disebut bahasa Diponggo[3] berbanding terbalik dengan mayoritas masyarakat Bawean yang menggunakan dialek bahasa Madura, yaitu bahasa Bawean. Hal ini diyakini merupakan warisan dari seorang ulama wanita yang pernah menetap di desa itu, yaitu Waliyah Zainab.[butuh rujukan]

Dialek Diponggo Bahasa Jawa Baku Bahasa Indonesia
eson/aku aku, ingsun saya
sirå kowe, sampéyan kamu
ikå kabèh dhèwèké kabèh mereka
wong wong orang
ndak ora tidak
krånå amarga, krånå karena
åpå åpå apa
såpå såpå siapa
kapakpêré kepriyé bagaimana
ngendi ing endi di mana
kapan kapan kapan
iki iki ini
iku iku itu
ng (êng) ing di
ng kene ing kene di sini
ng kono ing kono, ing kånå di sana
ng jero ing jero di dalam
ireng ireng hitam
abang abang merah
putih putih putih
siji siji satu
loro loro dua
telu telu tiga
mbok ibu, embok ibu
iwak iwak ikan
abot abot berat
ngawei ngwehi, menehi memberi
akeh akeh banyak
woh woh buah
dalan dalan jalan
adoh adoh jauh
banyu banyu air
teles teles basah
kereng garing kering
lunyu lunyu licin
mili mili mengalir
geni geni api
watu watu batu
nglangi nglangi berenang
mlaku mlaku berjalan
turu turu tidur
awan awan siang
bengi bengi/wengi malam
udan udan hujan
orep urip hidup
kokos kebul/kukus asap
lamor pedhut kabut
aresep asrep dingin
layu mégå awan
olok ålå/elek buruk
aboh abuh bengkak
geteh getih darah
tekå tekå datang
godong godhong daun
endok endhog telur
abok lebu, bledug debu
asu asu anjing
parek cedhak/cerak dekat
lunggu lungguh duduk
krungu krungu dengar
rabi bojo wadon istri
njaek njait menjahit
suku sikil, suku (kr) kaki
cangkem cangkem, tutuk mulut
ambekan ambegan napas
utah wutah tumpah
mon yèn, nèk, lamun kalau/jika
kanan tengen kanan
kiwå kiwå kiri
pander omong berkata
tukar padu berkelahi
dåwå dåwå panjang
wedi wedhi pasir
nyekel nyekel pegang
kotor reged kotor
laèn liyå lain
tasek segårå laut
alo åmbå lebar
mbedok ngantem lempar
ndeleng ndeleng, ndelok melihat
jengku dhengkul, jengku lutut
mbarungan dolanan main
mangan mangan makan
nginom ngombe, nginum (km) minum
aran jeneng, aran nama
ngédong nembang, ngidung nyanyi
cendik cendhek, cekak pendek
endas sirah, endhas (kasar) kepala
geger geger punggung
gulu gulu leher
kolet kulit kulit
weteng weteng perut
untu untu gigi
wudel wudel pusar
lemu lemu gemuk
lanang lanang laki-laki
wadon wadon perempuan
elar swiwi, lar sayap
setitik sethithik, sithik sedikit
weroh weruh tahu
tebel kandel tebal
ngaber mabur, miber terbang
nyocok nyuduk tikam
ngérop nyebul tiup
tungket teken, tungkat (Kw) tongkat
tulang balung tulang
landep landhep tajam
tumpol kethul, papak tumpul

Pengaruh bahasa Bawean

[sunting | sunting sumber]
Dialek Diponggo Bahasa Jawa Baku Bahasa Bawean (Tambak)
bungka wit bungka
ramok oyod ramok
reba suket rebha
tolangadu garês tolangadu
itarek ditarik étarek
iumbe diombe èènom

Pengaruh bahasa Inggris

[sunting | sunting sumber]
Dialek Diponggo Bahasa Jawa Baku Bahasa Indonesia
gohed lungå pergi
besikar pit onthel sepeda ontel
mathoka mobil mobil
  1. ^ Ardiana, Leo Idra, dkk. "Bahasa yang Digunakan di Pulau Bawean". dapobas.kemdikbud.go.id. Diakses tanggal 27-4-2025. Pemeliharaan CS1: Banyak nama: authors list (link)
  2. ^ Sarioni, A. "Variasi Bahasa Jawa di Diponggo". repository.unej.ac.id. Diakses tanggal 27-4-2025.
  3. ^ Fajri Kurnia (22 Maret 2021). "Istimewa! Pulau Kecil Ini Punya Dialek Bahasa yang Beragam". www.goodnewsfromindonesia.id. Diakses tanggal 18 Februari 2024.